Succes van Pokémon Go is geen toeval

Het is de natte droom van iedereen die met een app idee rondloopt. Een instant hit scoren en daarmee de wereld veroveren. Ze willen zijn zoals Mark Zuckerberg van Facebook, Jan Koum van WhatsApp of sinds kort ook John Hanke, de grote man achter het succes van Pokémon Go. 

In minder dan 10 dagen en nog voordat de app officieel in de Nederlandse appstores beschikbaar was, speelden 1,3 miljoen Nederlanders al Pokémon Go. Na de Nederlandse introductie op 16 juli noteerde de app ook direct een nummer 1 positie in de appstore. Internationaal is Pokémon Go de grootste mobiele game ooit en kan het zich qua dagelijkse gebruikers inmiddels meten met Twitter, Snapchat en Tinder. Een fenomenaal succes en duizelingwekkende cijfers.

Maar wat vaak wordt vergeten is wat er allemaal aan vooraf gaat om een dergelijke ‘instant hit’ te scoren. Roger James Hamilton van het Entrepreneurs Institute zet de wapenfeiten van John Hanke uit in een mooie tijdlijn. Daarin is goed te zien hoe de puzzelstukjes pas na 20 jaar (!) op hun plaats vallen:

• Level 1: in 1996 bouwt John Hanke als student zijn eerste MMO (massively multiplayer online game). Meridian 59 wordt verkocht en Hanke gaat verder met een grotere passie. De wereld in kaart brengen!
• Level 2: in 2000 lanceert John ‘Keyhole’. Daarin worden landkaarten gelinkt aan luchtfotografie. Het is daarmee de eerste GPS gebaseerde 3D kaart van de wereld.
• Level 3: in 2004 wordt Keyhole verkocht aan Google en met hulp van John evolueert het naar wat we nu kennen als Google Earth. John besluit zich toe te gaan leggen op GPS gebaseerde games.
• Level 4: tussen 2004 en 2010 leidt John het Google Geo team. Google Maps en Google Street View zien het levenslicht. In deze periode komt ook het team samen dat later aan de basis staat van Pokémon Go.
• Level 5: in 2010 richt John met een investering van Google het bedrijf Niantic Labs op. Dit bedrijf brengt later Pokémon Go op de markt. Het idee is om een game laag te bouwen op landkaarten. 
• Level 6: in 2012 brengt Niantic haar eerste geo gebaseerde MMO uit onder de naam Ingress. Ingress weet ook al miljoenen spelers aan zich te binden en de data uit het spel worden later gebruikt om de locaties voor Pokestops en Gyms te bepalen.
• Level 7: in 2014 werken Google en de Pokémon Company samen aan een 1 april grap, waarbij gebruikers Pokémons kunnen vinden op Google Maps. De grap wordt een viral hit en John ruikt een nieuwe kans.
• Level 8: John besluit Pokémon Go te bouwen op basis van de locaties die door de Ingress spelers zijn toegevoegd. 
• Level 9: John haalt tussen december 2015 en februari 2016 ongeveer 25 miljoen dollar investering op bij bedrijven zoals Google, Nintendo en de Pokémon Company. Hij gebruikt het geld om een team te bouwen van 40+ werknemers die werken aan de lancering van de game.
• Level 10: Op 6 juli wordt Pokémon Go gelanceerd in Amerika, Australië en Nieuw Zeeland. Er stromen zoveel gebruikers naar binnen dat er regelmatig rook uit de servers van Niantic komt. De beurswaarde van Nintendo groeit met 12 miljard en Pokémon Go genereert per dag meer dan 2 miljoen dollar aan in-app aankopen. De game is daarmee een direct succes!

Maar dit directe succes van John Hanke nam eigenlijk 20 jaar in beslag. In die jaren hield hij vast aan zijn oorspronkelijke visie, werkte hij zich toe naar nieuwe levels en verzamelde hij steeds meer kracht. De woorden toeval en geluk zijn daarom absoluut niet van toepassing op de doorbraak van Pokémon Go.  

Drie doelen
Volgens een interview dat John Hanke recent gaf aan Business Insider heeft het Pokémon Go team drie grote doelen die een deel van het succes kunnen verklaren: 

1. Beweging: veel fitness apps geven je het gevoel dat je een mislukte atleet bent. Pokémon Go is ontworpen om je in beweging te krijgen en beloont met Pokémons, zonder je daarbij al te veel druk op te leggen.
2. Ontdekken: de game laat je nieuwe dingen ontdekken in je eigen buurt die je anders wellicht niet had gezien. Pokestops en Gyms spelen daarbij een belangrijke rol.
3. Interactie: Pokémon Go probeert het ijs te breken en echte sociale interactie te stimuleren. Spelers moeten samenwerken om Gyms te veroveren. Hele groepen spelers struinen inmiddels samen door hun buurten op zoek naar Pokémons.
   
   

Succesfactoren
Maar zijn er naast die twintig jaar waarin alle puzzelstukjes samenvielen en de doelen die het Pokémon Go team had nog andere factoren die het succes van deze app kunnen verklaren? Persoonlijk denk ik dat de volgende zaken meespelen: 

1. Timing: de game komt net voor het vakantie seizoen uit. Precies op het moment dat tieners, de kern van de doelgroep, uit de schoolbanken komen en ruim voldoende tijd hebben om zich helemaal mee te laten sleuren in de game dynamiek.
2. Herkenbaarheid: Pokémon Go bereikt in tien dagen meer dan Ingress in enkele jaren. Wat is het verschil? Het Pokémon karakter dat zeer herkenbaar is voor een generatie die opgroeide met de kaarten, het Gameboy spel, de TV serie en vele andere spin-offs.  
3. Exclusiviteit: schaarste is één van de zes overtuigingsprincipes van Robert Cialdini. Dit principe heeft in Nederland in de eerste 10 dagen haar werk gedaan. Het spel verspreidde zich via een achterdeur door middel van APK bestanden (Android) en buitenlandse appstore accounts (Apple). Spelers van het eerste uur zijn de ambassadeurs die anderen op hun beurt helpen aan een download. 
4. Sociaal: ouders klagen vaak dat kinderen in hun eentje gevangen zitten in smartphone of tablet. Pokémon Go zorgt niet alleen voor beweging, maar spelers sluiten zich ook aan bij een team (rood, blauw, geel). Volgens Maslov heeft ieder mens de behoefte aan sociaal contact. Pokémon Go zorgt voor dit contact en werkt als een ijsbreker. Hele teams werken samen in de strijd om Gyms te veroveren of ontdekken nieuwe Pokémons in de buurt.
5. Augmented Reality: AR is al tijden een grote belofte. De technologie heeft duidelijk potentie, maar hoe leg je dat uit aan de man in de straat? De Nederlandse startup Layar probeerde het met zakelijke toepassingen. Google Glass flopte. AH scoorde met haar dino’s wel een groot app succes. Blijkbaar heeft iedere veelbelovende techniek een Pokémon of Dino nodig om voor het grote publiek van waarde te zijn. Want wat is er nu leuker dan een Pokémon in je eigen huiskamer, achtertuin of buurt?
6. Polarisatie: succesvolle technologieën hebben altijd voorstanders, maar ook veel tegenstanders. Internet, smartphones en social media hadden in de beginperiode veel criticasters. Pokémon Go polariseert ook. Je vindt het prachtig of allemaal maar onzin. Maar ook hier geldt een aloude regel. Het maakt niet uit hoe er over je wordt gepraat, als er maar over je wordt gepraat. Volgens mij heb ik tot op heden geen enkele campagne van Niantic gezien om de app te promoten. Dat is ook helemaal niet nodig met zoveel fans en criticasters die het woord voor je verspreiden.

Toekomst
De belangrijkste vraag die resteert is of dit succes ook beklijft? Of wordt Pokémon Go de volgende Second Life? Feit is dat er zelden een app is die jarenlang de appstore rankings domineert. Pokémon Go blijft voorlopig waarschijnlijk nog wel even zichtbaar in het Nederlandse straatbeeld. Volgens onderzoek van Multiscope verwacht vier op de tien Pokémon trainers het spel nog een half jaar of langer te spelen. Maar dat zal ook zeker afhangen van de updates die John Hanke en zijn team nog voor ons in petto hebben.